شرکت هواپیمایی ایران ایر(هما)

زمان مطالعه: 5 دقیقه

ایران ایر یا شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، اولین و قدیمی ترین ایرلاین ایرانی است. برای آشنایی با این ایرلاین پر از ماجرا، ابتدا لازم است تاریخچه ای از نحوه ی تاسیس آن را برای شما شرح دهیم.

همه چیز از یک باشگاه هوانوردی آغاز شد!

در سال 1318، به دستور رضاپهلوی، باشگاهی ملى برای هوانوردی تأسیس شد که هزینه آن را مردم تأمین می کردند. 25 فروند هواپیما، وسایل و تجهیزات لازم برای فرودگاه و قطعات یدکی از آمریکا خریداری شد. هم چنین زمین کنونی فرودگاه مهرآباد تهران به مساحت یک میلیون و چهارصد هزار متر مربع برای احداث فرودگاه انتخاب گردید. در پایان سال 1321 باشگاه هواپیمایی 12 خلبان و 18 تکنسین داشت و آموزشگاه خلبانی‌اش با دوازده هواپیمای آموزشی برقرار بود. دوازده هواپیمای دیگر این آموزشگاه، به وزارت پست و تلگراف فروخته شد.

در سال 1324، دو سرمایه دار ایرانی، نخستین شرکت هواپیمایی ایران را که پرچم ایران را نیز با خود داشت، با نام Iranian airways تاسیس کردند. این شرکت در ابتدا فقط در مسیر تهران-مشهد فعالیت داشت اما به تدریج سایر مسیرهای داخلی از جمله اصفهان،بوشهر،شیراز و … و چند مسیر خارجی مانند قاهره،بغداد،تل آویو و پاریس را هم به دامنه ی مسافربری خود اضافه نمود.
در سال ۱۳۳۳، یک شرکت هواپیمایی خصوصی دیگر به نام پارس یا پرشین ایرسرویس در تهران تشکیل شد. هواپیمایی پارس ابتدا به صورت باربری فعالیت داشت. پس از آن باخرید هواپیمای بلژیکی، توانست پروازهای مسافربری خود را به چند شهر ایران انجام دهد.

در اسفندماه سال 1340، دو شرکت هواپیمایی مذکور، باهم ادغام شدند و شرکت هواپیمایی ملی ایران(هما)، با نام بین‌المللی ایران ایر(IRAN AIR) تأسیس گردید. این شرکت هواپیمایی ملی اعلام شد و از مالکیت خصوصی خارج گشت. تمام امکانات و پرسنل Iranian airways و Persian air service نیز در اختیار هما قرار گرفت و این شرکت از فروردین ماه سال 1341 فعالیت‌ خود را آغاز کرد.

---

---

انقلاب و تغییر نام هما به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نام رسمی شرکت هما در سال 1981 به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت. هم چنین انجام برخی پروازهای بین‌المللی هما تغییر نمود و تعدادی از آن‌ها نظیر تهران-تل آویو به کلی تعطیل شد.

مقاصد پروازی شرکت هواپیمایی ایران ایر

لیست مقاصد پروازی ایران ایر بسیار گسترده است. در زیر به اکثر این مقاصد اشاره شده است.

مقاصد داخلی

مقاصد خارجی

ایران ایر و مسئولیت پروازهای حج

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های سالیانهٔ هما ، انتقال حجاج ایرانی به عربستان و بازگرداندن آن‌ها بوده‌است. این شرکت سالیانه و در کنار انجام پروازهای عادی و برنامه‌ای خود، به صورت چارتر ده‌ها هزار زائر را در زمان حج از شهرهای مختلف ایران به عربستان منتقل می‌کرد. با این وجود به علت تعداد زیاد زائران و کمبود هواپیما در ناوگان ایران ایر همه ساله مشکلاتی را برای ایران ایر به وجود می‌آورد تا اینکه عربستان بعدها اعلام کرد شرکت هواپیمایی ملی عربستان سعودی باید سهمی از پروازهای حج هر کشور داشته باشد که این باعث شد مشکلات هما تا حدودی مرتفع گردد.

تا سال 1394 نیمی از پروازهای حج توسط عربستان سعودی و نیم دیگر توسط ایران ایر انجام شد. در سال های 95 تا 97 ، به دلیل افزایش تنش های ایران و عربستان سعودی، اختلالاتی در این امر به وجود آمد تا اینکه در سال 1398، شرکت هواپیمایی ایران ایر، تمامی پروازهای حج را از شهرهای متفاوت، به تنهایی و بدون مشارکت پروازهای عربستان، با موفقیت به انجام رساند.

ناوگان هوایی ایران ایر

تحریم‌های پی در پی صنعت هوایی و شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا، امکان نوسازی ناوگان و استفاده از ناوگانی مدرن را از این شرکت هواپیمایی ایران ایر گرفت، در نتیجه ایران ایر مجبور بود از هواپیماهایی قدیمی خود که قبل از انقلاب تهیه کرده بود برای پروازهایش استفاده کند. در همین رابطه در سال ۲۰۱۰ اتحادیه اروپا پرواز هواپیماهای بوئینگ ۷۲۷، بوئینگ ۷۴۷ ایران ایر را به علت فرسودگی و نا امنی بر فراز اروپا ممنوع اعلام کرد و محدودیت‌هایی برای پروازهای ایران ایر به اروپا به وجود آورد. از جمله این محدودیت‌ها عدم ارائه خدمات فرودگاهی به هواپیماهای ایران ایر به خصوص سوخت‌گیری بود.

میانگین سنی ناوگان این شرکت در حال حاضر به بیش از ۲۲ سال می‌رسد که از استانداردهای بین‌المللی بسیار بالاتر است
در سال ۲۰۱۷ و به دنبال توافق هسته‌ای ایران با پنج کشور جهان، تحریم‌های صنعت هوایی ایران بعد از نزدیک به چهل سال برداشته‌شد و این امکان برای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی فراهم شد تا ناوگان خود را بازسازی کنند و هواپیمای نو را به‌طور مستقیم از شرکت‌های بزرگ خریداری کنند. .

شرکت هواپیمایی هما که در ابتدا فعالیت خود را با 12 فروند هواپیمای آمریکایی آغاز کرده بود، هم اکنون 51 فروند هواپیمای ایرباس، بوئینگ، ATR و فوکر 100 دارد.